Ailede günah keçisi seçmenin incelikleri

Sorunlarımızın kaynağı olarak bir kişiyi seçmenin ve sorumluluğu onun üzerine yıkmanın ferahlatıcı bir etkisi olsa da, ebeveynler için asıl faydasının kontrol duygusu olduğu anlaşılıyor.

Ebeveynler, her farklı davranışını lanetleyerek çocuğu hizaya sokabilir, hatta onu lanetli göstererek diğer çocuklar üzerinde hakimiyet sağlayabilirler.

Dahası, uydurdukları / inandıkları aile hikayelerini de kontrol edebilirler. Aslında çok daha sağlıklı ve başarılı bir ailedirler ama işte şu günah keçisi her şeyi bozuyordur. Onun varlığı mükemmel olamama sebepleridir ama evlattır işte, atamazsın.

Bu kontrol duygusu öyle taşkın bir hale gelebilir ki, ebeveynler kendilerini rahatlatmak için en ilgisiz konuda bile günah keçisi kartını kullanabilirler.

En bariz, alakasız örneği ele alalım: deprem olmuştur ve ev yıkılmıştır ve anne şöyle der: “Ayşe ne zaman bize gelse kesin kötü bir şey oluyor, bak bu sefer de deprem oldu.”

“Ahmet doğduğundan beri işlerimiz rast gitmiyor. Önce eşim işini kaybetti, şimdi de be hasta oldum.”

Peki bireyi, grubu, hikayeyi hatta doğa olaylarını bile kontrol etmemize fırsat sağlayan günah keçilerini nasıl seçiyoruz? Dört faktör önemli:

1. Asi ve dirençli olan: Sözlü şiddet, güç dengesizliğinden beslenir. Ebeveynlerin uyguladığı plan ve programa uygun davranmayan, direnç gösteren çocuklar itilebilir ve yalnızlaştırılabilirler. Bu yalnızlaştırma safhalarından biri de günah keçisi ilan edilmeleridir.

2. Duygusal olan: Sözlü şiddet, uygulayanın güçlü hissetmesini sağlar. Kurbanın duygusal tepki vermesi, şiddet uygulayanı güçlü hissettirir. Dolayısıyla duygusal dışavurumları daha belirgin olan çocuğa daha fazla sözel şiddet uygulanabilir. Genellikle “çocuk bu duygusallıkla gerçek hayatta rekabet edemez, onu gerçek dünyaya hazırlıyorum.” ifadesiyle ussallaştırılır.

3. Aykırı olan: Çocuk, yetiştirilme stiline rağmen anne babasından ve kardeşlerinden aykırı davranıyorsa, bütün olumsuzlukların nedeni olarak görülebilir.

4. Hatırlatıcı olan: Günah keçisi seçimlerindeki bir diğer unsur ise çocuğun, sülaledeki sevilmeyen birine benzetilmesinden kaynaklanır. Örneğin baba evi terk etmişse ve en küçük çocuk da onun gibi uzun boylu ve siyah saçlıysa, babanın özellikleri de yansıtılabilir; “aynı babası gibi, o da sorumsuzdu.”

Eğer aileniz tarafından günah keçisi seçildiğinizi düşünüyor ancak nedenini bulamıyorsanız belki bu dört faktör size yol gösterebilir.

Başlarından geçeni henüz yaşamamışlar

Geçen bültende okuma motivasyonumuzla ilgili bir test koymuştum. Testi tamamlayanlar, sonuç sayfasında kitaplarla ilgili bir okuma listesiyle karşılaşıyordu.

Bu kitaplardan biri de Alberto Manguel’in “Okuma Günlüğü”ydü. Yazar, geçmişte okuduğu bazı romanları yeniden okuyor ve tuttuğu günlükte romanlardaki olayları gündelik hayatındaki olaylarla karşılaştırıyordu.

Listeyi tamamladıktan sonra kitabı yeniden okumaya başladım. Başlar başlamaz bir cümle vurdu beni. Alman yazar Alfred Döblin, savaştan çıkmış halkı için yazıyor:

“Başlarından geçenleri henüz yaşamamışlar.”

Yas süreci geldi aklıma. Şoke olmuş vaziyette ciyaklarken, inkar ederken ve gerçeklikle pazarlık yaparken aslında başımıza geleni yaşamamak için zamanı durduruyoruz. Ancak kabullendikten sonra, boynumuza dolanan hafif bir şal gibi taşıyoruz melankoliyi.

Bir de tersi var: Başımıza gelmemiş olduğu halde yaşadıklarımız. Var olmamış anlar uğruna feda ettiğimiz şimdiki zamanımız.

Montaigne, Denemeler’in birinci kitabında anlatıyor: Caesar, savaş sırasında bezgin bir tavırla yanına gelerek kendisinden canına kıyma izni isteyen yaralı askere tatlılıkla yanıt veriyor:

“Demek hayatta olduğunu düşünüyordun sen.”

Dışarıdaki izleyiciye göre birkaç saniye sürse de, ölüm anının ne kadar sürdüğünü bilmiyoruz.

1970’lerde yapılan bir deneyde insanların son anlarında yaşamlarının bir film şeridi gibi geçip geçmediği araştırılıyor. Denekler, son anları olduğunu sandıkları anlarda artmış bir düşünce hızı ve bariz bir zaman yavaşlaması tarif ediyorlar.

Dostoyevski, yaşadığı bir epilepsi nöbetini anlatıyor:

“Öyle anlar var ki sadece birkaç saniyelik süre zarfında ebedi uykunun varlığını hissediyorsunuz. Bu beş saniye boyunca bütün insan varoluşunu yaşıyorum ve bunun için bütün hayatımı verirdim, çok mu veriyorum diye düşünmezdim bile.”

Kitaplar, donmuş zamanın hayat dolu sarkıtlarıdır.

Manguel’e göre, okurlarını fark etmezler, ama sadece okur onları açıp da sayfalarını çevirdiğinde yeniden yaşama dönerler.

Yas tutan insanlar gibi.

Kitaplarla ilgili bazı kitaplar listesi:

Alberto Manguel - Okumanın Tarihi

Alberto Manguel - Okuma Günlüğü

Alberto Manguel- Geceyarısı Kütüphane

Umberto Eco, J. C. Carriere - Kitaplardan Kurtulabileceğinizi Sanmayın

Enis Batur - Kara Mizah Antolojisi

Alexander Pechmann - Kayıp Kitaplar Kütüphanesi

Fernando Baez - Kitap Kıyımının Evrensel Tarihi

Julian Barnes - Flaubert'in Papağanı

Jonathan Carroll - Kahkahalar Ülkesi

Ray Bradbury - Fahrenheit 451

Michael Ende - Bitmeyecek Öykü

128 milyarla neler yapılabilir?

Son günlerde bir 128 milyar sayısıdır gidiyor. Ben de kitaplar, kelimeler, karakterler ve rubleler üzerinden kendimce biraz beyin jimnastiği yaptım.

Huzurlu günler,

128 milyar kelimeyle ne yapabilirsiniz?

128 milyar, ne olursa olsun büyük sayı.

Lev Tolstoy’un devasa Savaş ve Barış’ında 561 bin kelime bulunuyor. Gabriel Garcia Marquez’in Yüzyıllık Yalnızlık’ı 144 bin, Dostoyevski’nin Suç ve Ceza’sı 211 bin, Oscar Wilde’ın Dorian Gray’in Portresi ise 78 bin kelimeden oluşuyor.

128 milyar kelimeyle Savaş ve Barış’ı 228 bin, Suç ve Ceza’yı 604 bin, Yüz Yıllık Yalnızlık’ı 885 bin, Dorian Grey’in Portresi’ni tam 1 milyon 631 bin kere yazabilirsiniz.

128 milyar kitapla ne yapabilirsiniz?

New York Halk Kütüphanesi’nde 55 milyon, Rusya Devlet Kütüphanesi’nde 47,5 milyon, Berlin Devlet Kütüphanesi’nde ise 23,4 milyon kitap bulunuyor. Nüfusu on milyon olan İsveç’in Ulusal Kütüphanesi’nde 18 milyon kitap yer alırken, seksen milyonluk Türkiye’nin Millet Kütüphanesi’nde ise 4 milyon adet kitap yer alıyor.

128 milyar kitapla New York Kütüphanesi’nden 2300 tane, Rusya Kütüphanesi’nden 2700 tane, Berlin Kütüphanesi’nden 5400 tane, İsveç Kütüphanesi’nden 7100 tane ve Türkiye Millet Kütüphanesi’nden 32 bin tane yaptırabilirsiniz.

128 milyar fantastik karakterle ne yapabilirsiniz?

Piçlerin Savaşı’nda Jon Snow’un tarafında 2 bin özgür halk savaşçısı, 200 Hornwood, 143 Mazin, 62 Mormont askeri, 2 bin Vadi Şövalyesi ve 1 dev vardı. Karşı tarafta ise 5 bin Bolton ve bin Kastark-Umber askeri bulunuyordu.

Winterfell Savaşı’nda ise 10 bin kuzey ordusu askeri, 100 bin Dothraki, biri zombi 3 ejderha, bir kurt, 10 bin vadi şövalyesi, 12 ak gezen ve 100 bin ölü kapıştı.

128 milyar fantastik karakterle Piçlerin Savaşı’nı 12 milyon kez, Winterfell Savaşı’nı ise 561 bin kez yapabilirsiniz. ( Dileyenler 6 milyon 400 bin Miğfer Dibi Savaşı (Entler hariç) ve 775 bin Pelennor Çayırları Savaşı da yapabilir.)

128 milyar rubleyle ne yapabilirsiniz?

Gogol’un paltosunun kumaşı 80 ruble, dikim işçiliği ise 12 ruble tutmuştu. Gorki’nin Ana kitabındaki hamam için 3.800 ruble toplanmıştı. Her ne kadar Raskolnikov hatırlayamasa da, mahkeme kayıtlarına göre öldürdüğü tefecinin cüzdanından 317 ruble çıkmıştı.

128 milyar rubleyle Gogol’un paltosundan 1 milyar 400 milyon tane, Gorki’nin hamamından 33 milyon tane yaptırabilirsiniz. Bu paraya ulaşmak içinse 400 milyon tefeciyi öldürmeniz gerekiyor.

128 milyar dolarla ne yapabilirsiniz?

Bütün intikam harcamalarından sonra Monte Kristo Kontu’nun hala 800 milyon frangı bulunuyordu. Dönemin altın fiyatlarıyla orantılandığında 1 milyar 104 milyon dolar yapıyor. Forbes’e göre evinde McDonalds bulunan Richie Rich’in 11.5 milyar, sabahları altın havuzunda yüzmekten hoşlanan Varyemez Amca’nın ise 33 milyar dolarlık serveti bulunuyor.

Yani 128 milyar dolarla ülkenizde 116 Monte Kristo Kontu, 11 Richie Rich ve 4 Varyemez Amca barındırabilirsiniz.

128 milyar dolarla ne yapılmaması gerektiğini ise şu sıralar görüyoruz.

Alıntılar:

Nathan Bransford - Everything you need to know about novel word counts

Forbes - The Forbes Fictional 15: Help Us Identify The Richest Fictional Characters

Lotr Fandom - Battle of the Pelennor Fields

Lotr Fandom - Battle of Helms Deep

Got Fandom - Battle of Winterfell

Got Fandom - Battle of Bastards

Wikipedia - List of the largest libraries

Fyodor Dostoyevski - Suç ve Ceza

Nikolay Gogol - Palto

Maksim Gorki - Ana