Stres mi anksiyete mi?
Gündelik hayatımızda stres ve anksiyete terimlerini sık sık aynı anlamda kullanırız. Oysa aralarındaki farkı anlamamız, nasıl mücadele etmeye çalışmamız gerektiği konusunda yardımcı olabilir.
Amerikan Ulusal Zihin Sağlığı Enstitüsü (NIMH) de haftalık email bülteninde stres ve anksiyetinin benzerliklerini ve farklılıklarını anlatan bir broşür paylaştı.
Öncelikle, semptomlar aynı; uykusuzluk, huzursuzluk, odaklanma zorluğu, yorgunluk, kas gerginliği, yüksek tansiyon ve sinirlilik. En önemli farkları ise nereden kaynaklandıkları.
Stres nedir?
Hayatımız stresli olabilir; okuldaki performansımız, pandemi, kavgalar veya Fenerbahçe maçları gibi nedenlerden ötürü stres yaşayabiliriz. Yani stres faktörleri her yerdedir. Hayatı stressiz atlatmak imkansızdır.
Peki uzmanlar stresi nasıl tanımlıyor? Genellikle bir dış faktöre verdiğimiz fiziksel veya zihinsel karşılık, tepki. Ağırlığı önemli değil; bu basit bir ödev de olabilir amansız bir hastalık da. Bizi strese sokan faktör bir kereliğine de yaşanabilir, kısa veya uzun zaman aralıklarıyla tekrarlayan döngüler halinde de.
Stres faktörü sona erince stres de sona erer.
Anksiyete (kaygı) nedir?
Anksiyetede ise ortada bir stres faktörü olmadığı halde ısrarlı, sabit bir endişe bulunur. Dolayısıyla dışsal değil içsel faktörden söz edebiliriz.
Sevimsiz bir misafir gibi bir yandan enerjimizi emerken bir yandan da bu misafirliğin ne kadar süreceğini bilememekten kaynaklanan belirsizlik nedeniyle acı çekeriz.
Bağışıklık, sindirim ve üreme sistemlerimizde problemler yaşayabiliriz. Anksiyeteden kurtulamamak, kaygı bozukluğu ve depresyon gibi zihinsel rahatsızlıklar geçirme ihtimalimizi de yükseltir.
Stres ve anksiyete arasındaki önemli farklar
Stres:
- Sınava girmeden önce veya bir arkadaşımızla kavga ettikten sonra olduğu gibi, genellikle dış kaynaklıdır.
- Durum çözüldüğünde stresten de kurtuluruz.
- Bizi olumlu veya olumsuz etkileyebilir. Örneğin bir işe odaklanmamızı ve zamanında bitirmemizi sağlayabilir.
Anksiyete:
- Genellikle iç kaynaklıdır; strese verdiğimiz tepki denilebilir.
- Genellikle kolay kolay geçmeyen ve yaşam stilimize etki eden kalıcı endişe veya korku duygusunu içerir.
- Sabittir; ortada bir tehdit olmasa bile var olabilir.
Stres ve anksiyeteyle baş edebilmek için ne yapmalı?
Elbette herkesin yaşadığı stres ve anksiyete deneyimleri farklılık taşır. Ancak Amerikan Ulusal Zihin Enstitüsü’nün haftalık bülteninde verdiği genel tavsiyeler şunlar:
- Günlük tutun.
- Rahatlama veya farkındalık egzersizleri gibi hizmetler sağlayan uygulamalar indirin.
- Egzersiz ve sağlıklı diyet yapın.
- Fazla kafein almayın. Yeterli uyku aldığınızdan emin olun.
- Olumsuz ve durumunuza yardımcı olmayan düşüncelerinizi belirleyin ve onlara karşı daha dirençli olun.
- Başa çıkmanızda size yardım edebilecek sevdiklerinize ve aile bireylerine ulaşın.
Ne zaman profesyonel yardım almalı?
Stresimizin nedenlerini, nasıl tetiklendiğimizi, hangi başa çıkma tekniğinin bizim için işe yaradığını öğrenmek anksiyetemizi azaltır, günlük hayatımızı daha yaşanabilir kılar.
Ancak bütün bunlara rağmen stres ve anksiyete bizi sıkıştırmaya, yaşantımızı bariz bir şekilde olumsuz etkilemeye devam ediyorsa, belki bir profesyonelle konuşmamızın vakti gelmiştir.
Alıntılar:
National Institute of Mental Health Weekly Digest Bulletin - I’m So Stressed Out! Fact Sheet
Comments