Irvin Yalom, kişinin ölüm korkusu ile kendini gerçekleştirme seviyesi arasında bir ilişki olduğunu iddia eder. İnsan, hayatını ne kadar yaşanmamış hissederse ölüm korkusu da o kadar büyür.
Danışanlarıyla ölüm korkusu konusunda çalışan psikologların, danışanlarının kendini gerçekleştirmelerine de yardımcı olmalarını öğütler.
Bertolt Brecht de, kendini gerçekleştirme yolundaki başlıca adımın kendini ifade edebilmek olduğuna inanır. Beş Paralık Roman’daki karakteri şöyle der:
"Evet, yaşamak için yemek gerektiği muhakkak. Ama yemek, yaşamak için yeterli değil. İnsanlığın en önemli güdüsü kendisini ifade etmektir, yani kişiliğini ebedileştirmek. Bunun nasıl ve ne yolda olması önemli değil. Biri ata binmek ister, öbürü masa yapmak ister; sevgili tahtasını eline alıp, aletleriyle bir odaya kapanmaktan mutluluk duyar.”
“Bir şey istemeyen, her şeyi sadece para kazanmak için yapan insan zavallının biridir, sonunda istediği parayı kazansa da. Önemli olan eksiktir onda. Bir şey olmadığı için bir şey yapmak istememektedir."
“Kendini gerçekleştirme” terimini kullanan ilk kişi olan Abraham Maslow ise kendi özünü inkar etmenin kişiyi hasta ettiğini düşünür:
"Eğer kişinin esas özü inkar edilir ya da bastırılırsa kişi hastalanır, bazen açık bir şekilde bazen de gizli yollarla yapar bunu. Bu içteki öz, çok narin ve incedir; alışkanlık ve kültürel baskının etkisi altında kalabilir kolayca. İnkar edilse bile, yeraltında var olmaya devam eder, gerçekleşmek için sonsuza kadar baskı yapar. Özümüzden her ayrılış, doğamıza aykırı olarak işlenen her suç, kendini bilinçdışımıza kaydeder ve kendimizi küçük görmemize neden olur."
Peki bunca yıl baskılanan kişi, özünde ne istediğini nasıl bilebilir?
Danışanları kendisine ne istediklerini bilmediğini sorduğunda Karen Horney’in yanıtı basit ancak derindir:
“Kendine sormayı denedin mi hiç?”
Derinlere gömdüğümüz yanıtın hemen ortaya çıkmaması, onu bizden başka hiç kimsenin bulamayacağı gerçeğini değiştirmez.
Yine de; bu keşif yolunda, kurduğumuz dürüst ilişkilerin, edebiyatın ve sanatın bize muazzam faydası dokunabilir.
Alıntılar:
Irvin Yalom - Bağışlanan Terapi
Abraham Maslow - Psychology of Being
Bertolt Brecht - Beş Paralık Roman
