- Abla, koskocaman bir daire atamadığınız çişli çarşaflarla dolu. Mikrop içinde çürüyor onlar yıllardır.
- O çarşaflar daha yepyeni. Yıkayacağız onları sırayla. İsraf günahtır, günah.
- Han ve Safiye, Masumlar Apartmanı 3. Bölüm
- Peki sıra çarşaflara gelebiliyor mu?
- Vallahi şimdiye kadar gelmedi, bundan sonrasını bilmem.
- Nasıl yani, yıllardır bütün çarşaflar torbalarda mı duruyor?
- Çoğu duruyor. Daha doğrusu torbaya girip de sonradan yıkanan çarşaf hiç olmadı ama bazen babam yeni çarşaf almamakta çok direnirse aynı gün yıkanıyor.
- Gülseren Budayıcıoğlu, Çöp Apartman
İstiflemek, Türk Dil Kurumu'na göre düzgün bir şekilde üst üste yığmak, stok etmek anlamına geliyor.
Bir belirti olarak istiflemek, gelecekte bir gün işe yarayabileceği düşüncesiyle belli bazı nesneleri biriktirmek anlamına gelirken; bir psikolojik rahatsızlık olarak istifleme bozukluğunda kişiler, değeri olmayan, işe yaramaz herhangi bir şeyi biriktirebiliyor ve bu nedenle gündelik hayatlarında zorluklar yaşayabiliyorlar.
Bu yazıda kompulsif istifleme hakkında genel bilgileri derlemek istiyorum.
Kompulsif istiflemenin üç temel tanı kriteri:
1. Kişisel eşyaları, yararsız veya sınırlı bir değere sahip olsalar bile, tutmak için yoğun bir itki ve onları bırakmakla ilgili zorluk duymak.
2. Nesnelerin yığılmasının ev, iş, araba gibi yaşam alanlarının dolmasına sebep olması ve bu alanların normal kullanımına engel olması
3. Belirtilerin belirgin klinik sıkıntılara veya sosyal, mesleki alanlarda yetersizliğe neden olması.
Peki istifçiliği koleksiyonculuktan ayıran nedir?
Kompulsif istiflemede, istifleyen kişiler nesneleri yerleştirmede düzensizdirler. Çok nadir bir durum olarak biriktirdikleri nesneleri sergileme ihtiyacı duyarlar ve genellikle içlerinde bulundukları durumdan utanç duyarlar.
Koleksiyon olarak biriktiren insanlar ise nesneleri düzenli bir şekilde organize ederler. Biriktirdikleri nesnelerden oluşan koleksiyonlarını gururla göstermekten hoşlanırlar.
Kompulsif istiflemenin bazı işaretleri nelerdir?
- Nesneleri atmakta sorun yaşama
- Evde, ofiste, vs düzensiz nesnelerden oluşan yığın
- Para gibi önemli nesneleri bu yığın içinde kaybetmek
- Yığının yoğunluğundan boğulmuş hissetmek
- Restauranttaki şekerler veya el ilanları gibi ücretsiz nesneleri toplamayı durduramamak
- Nesneleri “kelepir fiyata” veya stok için sık sık almak
- Utançtan ve mahcubiyetten dolayı eşi dostu eve davet etmemek
- Tamirat için bile olsa kimsenin eve girmesine izin vermemek
İstifçilerin nesne yığınlarından kurtulmaları neden zordur?
- Yeniden düzenlemenin zor olması
- Yeni nesneler eklendiğinde hissedilen olumlu duygu
- Nesneleri atma fikri geldiğinde hissedilen olumsuz duygu
- Diğer insanların fark etmediği bazı nesnelerin “değerli” veya “kullanışlı” olduğuna duyulan inanç
- Nesnelere karşı hissedilen sorumluluk duygusu ve bazı nesnelerin duyguları olabileceğine dair kabul edilen inanç
- Nesne yığını bütün hayatını zorlaştırsa da problemi inkar etmeye yönelik meyil
Kompulsif istifçilerin nüfusa oranı nedir?
Her elli kişide bir olduğu kabul ediliyor. Ancak çoğu psikolog bu hastalığın daha yaygın olduğuna inanıyor.
Obsesif-kompulsif bozukluk ile bağlantısı var mı?
Bilim insanları yakından bağlantılı olduğunu düşünüyor. Her dört obsesif kompulsif bozukluktan muzdarip kişiden birinde kompulsif istifçilik olduğu biliniyor.
Alıntılar:
Fugen Nezirglu - Overcoming Compulsive Boarding
International OCD Foundation - Hoarding Fact Sheet
Süheyl Bulut, Kadir Özdel, Cebrail Kısa - Belirtiden Bozukluğa İstifleme
