Sosyal fobinin olgularından biri de sosyal ortamlarda başkaları tarafından incelenme / değerlendirilme / eleştirile korkusudur. Bu 11 soruluk test de başkaları tarafından değerlendirilmek konusunda ne kadar kaygılı olduğunuzu ölçüyor.
Sosyal anksiyete nedir?
Sosyal anksiyete olarak da bilinen sosyal fobiyi, sosyal ortamlarda, performans gerektiren durumlarda veya yabancı insanlar önünde ortaya çıkan belirgin ve inatçı korku olarak tanımlayabiliriz.
Dünya Sağlık Örgütü ise, göreceli olarak küçük gruplarda diğer insanlar tarafından incelenme korkusu olarak tanımlıyor.
Sosyal fobi yaşayan bireyler, başka insanlar önünde olumsuz değerlendirilip aşağılanacağı, rezil olacağı konusunda aşırı ve sürekli bir korku duyarlar. Herkesin içinde performans gerektiren durumlarda (topluluk önünde konuşma vb.) diğer insanların kendilerinden çok yüksek standartta performans beklentisi içinde olduklarına inanırlar.
Bu inanç, yetenekleri ve performansı konusunda kendisiyle ilgili şüpheleri olan sosyal fobik bireyde başarılı olamayacağı ve diğer insanların da onu olumsuz olarak değerlendirecekleri ya da reddedecekleri biçiminde bir düşünceye neden olur.
Bu nedenle olumsuz değerlendirmelere ya da reddedilmeye maruz kalmamak için sosyal ortamlardan ve sosyal performans gerektiren durumlardan kaçınma veya güvenlik sağlayıcı davranışlar arama çabasına girer.
Peki nelerdir bu kaçınma davranışları:
- göz kontağı kurmamak
- başkalarının dikkatini çekmeyecek şekilde davranmak
- telefonla ilgilenmek
- bir şeyler okuyor gibi yapmak
- başkasıyla konuşuyor gibi yapmak sayılabilir.
Sosyal fobik birey, zorunlu olarak bu durumlara maruz kaldığında ise titreme, terleme, kalp çarpıntısı ve kızarma, yutkunma güçlüğü, nefes almada güçlük gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Alıntılar: B. Çetin, T. Doğan, F. Sapmaz - Olumsuz Değerlendirilme Korkusu Ölçeği Kısa Formu’nun Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
SOSYAL ANKSİYETE HAKKINDAKİ KİTAPLAR
Sosyal anksiyete ve değerlendirilme endişesi hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz size önerebileceğim bazı kitaplar var:
Ahmet Koyuncu - Utangaçlık, Çekingenlik ve Sosyal Fobi
Yıldız Burkovik - Sosyal Fobi - Görünen ve Görünmeyen Yönleri
Ronald Rapee - Kaygılı Çocuğa Yardım
Cathy Creswell , Lucy Willetts - Çocuğunuzun Utangaçlığı ve Sosyal Fobisiyle Baş etmek
Guy Winch - Duygusal İlkyardım
Eugenio Borgna - Şu Bizim Kırılganlığımız
Sosyal fobi ve değerlendirilme endişesi üzerine yazdığım bazı yazılar da bulunuyor. Başlıklarına tıklayıp yazıyı okuyabilirsiniz.
"Endişe veya korku duyan bir insanı hayal ettiğimizde genellikle ortamda onu endişeye sürükleyen bir nesne (örneğin yılan, böcek), bir olay (sunum, iş görüşmesi) ya da bir konu (iklim değişikliği, bulaşıcı hastalıklar) olduğunu da varsayarız. Birçoğumuz için endişe, ortamda bulunan dış kaynaklı bir duruma verdiğimiz içsel bir tepkidir.
Ancak birçok kişi için bu doğru değil. Anksiyete bozukluklarına sahip birçok kişi nesnelerden, olaylardan ve konulardan ziyade anksiyetenin kendi bedeninde yaratacağı değişimlerden korkuyor."
"Hataları düşünmek bizi amacımıza pek ulaştırmaz. Aksine, hissettiğimiz acıya daha çok acı katar. Gereksiz yere kendimizi suçlamak, zaten sarsılmış benlik algımızı ezer geçer. Reddedilmek zaten içimizde büyük yara açmıştır. Yaramıza tuz basmaya , yere kapaklanmışken kendi kendimize bir tekme daha atmaya gerek yok. "
"Çekingenlik, kırılgan, son derece kırılgan bir hayat biçimidir ve kolaylıkla kırılır: Sadece hareketler değil, edilmemiş bir tebessüm, verilmemiş bir selam ve özellikle de sözcükler, ruhsuz ve çorak sözcükler de çekingenliği yaralar ve hırpalar. Yara ve zarar almış çekingenlikten geriye ne kalır?"
Zaman zaman hiç onarılmayan ve yarası kapanmayan yıldız kalıntıları, kanayan kıymıklar kalır.
Sosyal fobi ve değerlendirilme endişesi hakkında yazdığım daha fazla yazı için kitabımı ücretsiz indirebilirsiniz.
Sosyal anksieyete konusunda sorun yaşadığını düşünen arkadaşlarım eğer Instagram'dan benimle iletişime geçerlerse, kendilerine yararlı gördüğüm bir rehberin pdf halini gönderebilirim.
Eğer mesaja başlamak konusunda sıkıntı yaşıyorsanız, şu cümleyi (elbette kendi email adresinizle) kopyalayıp yapıştırabilirsiniz.
"Merhaba, rehberi (email adresime) gönderirseniz sevinirim."
Huzurlu günler dilerim,
Huzursuz Beyin.