Koronavirüs tehdidi nedeniyle beynimiz alarm durumunda ve hem sosyal medyadaki ilgi psikopatları hem de haber siteleri bu durumu kendi avantajlarına kullanıyorlar. Günün sonunda okuduklarımın / duyduklarımın %90’ının ya yalan, ya hatalı, ya durumla ilgisiz ya da aşırı abartılı olduğunu fark ediyorum. Panik, virüsten daha hızlı yayılıyor ve cehaletle ve kötü akıl yürütmelerle birleşince halk sağlığı için tehdit oluşturmaya başlıyor. Virüsten korunmanın yolları her yerde yazıyor, ben de uzmanlardan derlediğim kadarıyla panikten korunmanın yolları hakkında bilgi vermeye çalışacağım:
1. Sosyal medyada ve televizyonda haber izleme sürelerinizi düşürün: Zaten aldığımız bilgilerin %90’ı çöp ve bize endişeden fazlasını vermiyor. Her ne kadar bilgilerin sürekli güncellendiği böyle durumlarda elimiz sürekli sosyal medya hesaplarımıza gitse de bunu azaltmak veya durdurmak için mükemmel bir zaman. Örneğin Evcilleşmiş Beyin ve Kimlik Yanılsamaları adlı kitapların yazarı akademisyen Bruce Hood, dün akşam “akıl sağlığımı korumak için sosyal medyadan ayrılıyorum, bütün bunlar bittiğinde geri döneceğim, şimdilik hoşça kalın” deyip Twitter’dan uzaklaştı.
2. Yalnızca ciddi kurumların / sitelerin haberlerini ciddiye alın. Dünya Sağlık Organizasyonu gibi. Medya kuruluşları kendi tıklanmaları ve reytingleri için her şeyi abartıyor ve dramatikleştiriyor. Sıradan insanların, hatta bilimsel düşünceden nasip almamış uzmanların bile ilgi odağı olmak için söylemeyeceği şey, oynamayacağı rol kalmıyor. Uzman olduğu için verdiği bilgilere inandığınız kişiler yerine bütün dünyada saygınlığı olan kurumların demeçlerini dikkate almakta fayda var. Türkiye içinse, ne şanslıyız ki, Evrim Ağacı gibi bilimsel bir site var.
3. Emin olmadığınız bilgiyi yaymayın. Dün “Bodrum’da stoklar tükeniyor” diye haberler duyduk, oysa gittiğimiz hiçbir markette böyle bir durum yoktu. Herkes normal şekilde alışverişini yapıyordu. Ama bu haberlerin yayıldığını düşünün; herkes stok kalmayacak diye markete koşup fazladan ürün aldığında, kehanet kendini gerçekleştirmiş olacak.
4. Elinizi yıkayın. Virüs zarlı bir yapıda olduğu için sabunlar el dezenfektanlarından daha iyi iş görüyor. Suyun sıcaklığının veya sabunun, katı, sıvı veya antibakteriyel olmasının bir önemi olmadığı ilgisi veriliyor. 20 saniyeden daha uzun ve bütün parmak aralarını kapsayacak şekilde sık sık yıkayın.
5. Yüzünüze dokunmamaya özen gösterin. Eğer benim gibi bunu sık sık yapan biriyseniz elinize sünger, plastik, tespih vs gibi bir şey alın.
6. Her semptomu koronavirüse bağlamayın. Hapşırıp öksürdüğünüzde, klasik soğuk algınlığı kapmış olmanızın koronavirüs kapmış olmanızdan daha yüksek ihtimal olduğunu unutmayın ve hemen panik yapmayın. Koronavirüs ve diğer hastalıklar arasındaki farklılıklara bakın. (Örn: yüksek ateş, soğuk algınlığındansa koronavirüste daha sık görülüyor.)
7. İnsanlarla aranıza mesafe koyun ve bu mesafeyi, bu illetten kurtulduktan sonra da koruyun. Hem beden hem de akıl sağlığınız için.
8. Farkındalık stratejileri geliştirin. Eğer endişe giderek yayılıyor ve panik haline geliyorsa, diğer takıntılı düşüncelerden kurtulma yollarını deneyebilirsiniz: düşünsel geviş getirdiğinizi fark ettiğiniz anda bu düşünceleri madde madde yazmak, daha sakin hissettiğinizde bu maddeleri tekrardan tartmak, hangilerinin makul, hangilerinin faydasız derecede abartılı ve hatalı olduğunu yanlarına not etmek işe yarayabilir. Her düşünce için bunu düşünmenin yararı ve zararı üzerine düşünün. Eğer pratiğiniz varsa meditasyon, yoga veya herhangi odaklanma stratejisini içeren bir aktivite de yapabilirsiniz.
Yazan: Emre Özarslan (Huzursuz Beyin)
Alıntılar: Sherry Benton - How to Cope with Coronavirus Worries
Healthline - Signs and Symptoms of Coronavirus (COVID-19)
Bronfenbrenner Center for Translational Research - The Essential Science of Hand Hygiene
Instagram: https://www.instagram.com/huzursuz.beyin/
Facebook: https://www.facebook.com/huzursuzbeyin/
Twitter: https://twitter.com/huzursuz_beyin
Comments