Farklı sosyal medya platformlarının farklı psikolojik etkileri oluyor. Twitter’da haber takip eden kullanıcılar daha karamsarlaşırken, kendisini Facebook iletilerindeki komplo teorilerine bırakan insanlar daha fazla panik yaşıyor. TikTok, insanları eğlendirme gücü olarak diğerlerinden ayrılıyor ve bu da tuhaf başarısının sırrı olarak görülüyor.
Instagram gibi dış görünüm odaklı kullanımın yoğun olduğu ve kullanıcıların selfie’leri beğendiği, yorum yaptığı sosyal medya platformları ise insanların – özellikle genç kadınların, kendi bedenlerini nasıl gördüğüyle ilgili olumsuz algılara yol açabiliyor.
Northwestern Üniversitesi’nde yapılan araştırmada, aktif Facebook ve Instagram kullanıcıları olan kadın katılımcılar iPad üzerinde yedi dakika boyunca Facebook veya Instagram kullandılar. Kontrol grubu ise üç maç Bejewelled oynadı.
Instagram kullananlar, diğer insanların yüzlerinin ve bedenlerinin görüntüsü olan fotoğraflara daha fazla bakarken, Facebook kullanan katılımcılar ise genellikle içinde diğer insanların bedenlerinin görüntüleri olmayan fotoğraflara bakıp, yorumlar yaptılar. Instagram kullanan katılımcılar, ayrıca kendi bedenleri hakkında daha çok düşündüklerini de belirttiler.
Facebook’ta vakit geçiren veya Bejewelled oynayan kadınlarda kendi bedenlerinden duydukları tatmin sabit kaldı. Ama Instagram kullanan kadınların kendi bedenlerinden duydukları tatmin belirgin biçimde düştü.
Bejewelled oynayan kadınlar daha olumlu hislerle ayrılırken, Instagram kullanan kadınlar genel olarak daha az olumlu hisler ve daha çok olumsuz hisler hissettiklerini belirtiler. Facebook’ta vakit geçiren kadınların ruh hallerinde ve bedensel tatmin seviyesinde ise bir değişiklik olmadı.
Başka bir araştırmaya göre ise kadınların yüzde 87’si ve erkeklerin yüzde 65’i kendi bedenlerini sosyal medyada gördüğü kişilerin bedenleriyle karşılaştırıyor. Kadınların yarısı, erkeklerin ise yüzde 37’si bu karşılaştırmalarda kendi bedenlerini olumsuz görüyor.
Bana ilginç gelen ise beden olumlama içerikleri. Bu tür içerikler kadınların kendi bedenleri hakkında daha özgüvenli olmasına katkıda bulurken, aynı zamanda kendi bedenleri hakkında diğer insanlara göre daha çok düşünmelerine de neden oluyor.
Bu araştırmaların gösterdiği gibi, Instagram kullanan kadınların kendi bedenlerini diğer kadınların bedenleriyle karşılaştırmaktan kaçınması o kadar kolay değil. Birkaç dakikalık Instagram kullanımının bile kendi bedenleri hakkında olumsuz duygulara yol açtığı anlaşılıyor.
Photoshoplanmış, gerçekçi olmayan, idealleştirilmiş bedenlere sahip fenomenlerin ve yansıttıkları ultra zengin hayatların onları izleyen kadınlar üzerindeki "güzel bir vücuda sahip olmak eşittir mutlu ve zengin bir hayat" denklemi elbete yalnızca bedensel imajları üzerinde değil, genel psikolojileri üzerinde de olumsuz etkilere neden oluyor.
Neyse ki Instagram’ın birçok kullanımı var; bedenlerinin görünümü konusunda duyarlı olan insanlar kendilerini kötü hissettirecek hesaplardan kaçınabilirler.
Ayrıca özelikle fitness ve sağlıklı yaşam içeriklerini takip eden insanların hayatlarında olumlu yönde değişimler de gözleniyor.
Sonuç olarak başkalarının hayatlarına ve bedenlerine imrenerek yaşamak, kendimizi bu yüzden ezik ve mutsuz hissetmek, git gide yalnız ve başarısız olduğumuza inanmak, karşılıklı iletişimi güçlendirmek için yaratığımız sosyal medyayı kullanmanın en kötü yolu olabilir.
Hem bir sosyal medya danışmanı hem daha akıllı bir yaşam için sosyal medyayı kullanan biri olarak, bu mecraları kullanırken, başkalarının değil kendi otantikliğinize odaklanmanızı ve Clarissa Estes'in cümlesini aklınızda tutmanızı öneririm:
"İçgüdüsel doğayla yan yana olmak; hayat alanını belirlemek, kendi sürüsünü bulmak, yetenek ve kusurlarına bakmaksızın güven ve gurur duyarak bedeninin içinde olmak, kendi yararına konuşmak ve hareket etmek, farkında ve uyanık olmak, ... ait olunan yeri bulmak, vakarla yükselmek, mümkün olduğunca yüksek bir bilinç düzeyini korumak demektir."
Alıntılar:
Renee Engein - Why Instagram Is Worse for Body Image Than Facebook
King Online - The Link Between Social Media and Body Image
Clarissa P. Estes - Kurtlarla Koşan Kadınlar